سکوت دردمندانه خبرنگاران

اضطراب و استرس سراسر وجودشان را فرا می گیرد که آیا این خبر ، مصاحبه و گزارش به شیوه ای مطلوب انعکاس داده می شود یا نه ، آیا کسی می داند درد خبرنگاران چیست و چه مشکلاتی دارند ؟
خبرنگاری شغلی به ظاهر لذت بخش است ولی باطنی طاقت فرسا دارد ، چرا که وقتی مدیران ، کارشناسان ، روسا و مهندسان و دیگر افراد ، کار ، جلسه ، مصاحبه و بازدیدهایشان را تمام می کنند ، تازه کار خبرنگار شروع می شود.
در جهان امروز به ویژه در عصر ارتباطات و فناوری اطلاعات بنگاههای خبری از جمله فعالیت های گسترده شبکه های اجتماعی ،مسئولیت و رسالت خبرنگاران را سنگین تر ، سخت تر و پر استرس تر کرده است.
در چنین وضعیت و شرائطی همچنان خبرنگاران از نداشتن امنیت شغلی ، تحت پوشش نبودن بیمه بازنشستگی و درمانی ، نداشتن حقوق و دستمزد مناسب و نداشتن مسکن رنج می برند.
مصاحبه های صمیمی و دوستانه برخی از خبرنگاران رسانه های جمعی مازندران با ایرنا نشان می دهد که در حال حاضر بیشتر خبرنگاران استان که حق التحریری و یا حق الزحمه ای دستمزد دریافت می کنند ، حتی حداقل دریافتی آنان بموقع پرداخت نمی شود.
به گفته این خبرنگاران ، از آنجایی که منبع اصلی درآمد نشریات مکتوب بویژه رسانه های محلی از چاپ رپرتاژ آگهی های ادارات دولتی و یا آگهی های مناقصه و مزایده است ، در چند سال اخیر به دلیل رکود در انجام طرح های عمرانی در کشور و استان ، این بخش از درآمد نشریات به حداقل و حتی به صفر رسید ، در نتیجه درآمد خبرنگاران این رسانه ها که به صورت پورسانتی حق الزحمه می گیرند ، متوقف شده است.
از سوی دیگر با گسترش فعالیت پایگاههای خبری در استان مازندران علاوه بر افزایش تعداد خبرنگاران ، سهمیه و یا نوبت دریافت رپرتاژ آگهی ها هم بیشتر شده که این مشکل را دوچندان کرده است .
یکی از خبرنگاران سابق خبرگزاری مهر در ساری با اعلام این که درآمد ماهانه اش کمتر از 200 هزار تومان است ، گفت : اگر بگویم هزینه ایاب و ذهاب بیشتر از رقم دریافتی من است، دروغ نگفته ام .
وی افزود : بیشتر خبرنگاران استان از لحاظ بیمه و مزایا با مشکلات اساسی رو به رو هستند ، اما با وجود همه اینها بیشتر شاغلان عرصه خبر ، قلم فروش نیستند و از رسالت خود چشم نمی پوشند.
این خبرنگار با بیان اینکه صاحبان رسانه ها از خبرنگاران حمایت نمی کنند و درآمد روزنامه نگاران از محل رپرتاژ اگهی ها و آگهی های مناقصه و مزایده به صفر رسیده است، اظهار داشت : به همین دلیل از سه ماه پیش به صورت رسمی از شغل خبرنگاری بیرون رفتم.
وی به اهمیت شغل خبرنگاری اشاره کرد و گفت : قدرت تحلیل مسایل روز ، دید وسیع و ذوق بالا از جمله ویژگی های یک خبرنگار موفق است و با توجه به اهمیت این شغل، خبرنگاران در هر شرائط معیشتی همواره باید روی خط رسالت خود باشند ، چرا که آسیبی که قلم خبرنگار به جامعه می زند ،جبران ناپذیر است.
این خبرنگار با سابقه 12ساله افزود : به رغم اینکه ابزار اطلاع رسانی در اختیار خبرنگاران است، اما آنان کمتر در طول سال از درد و رنج خود می نویسند.
وی روز خبرنگار را تنها فرصتی دانست که مسایل و مشکلات خبرنگاران مطرح می شود.
این خبرنگار مازندرانی گفت : خبرنگار برای مردم می نویسد اما کسی برای او نمی نویسد، اگر شهادت محمود صارمی خبرنگار فقید خبرگزاری جمهوری اسلامی نبود ، شاید روزی هم برای خبرنگار نامگذاری نمی شد.
شهید محمود صارمی خبرنگار و مسئول دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران در مزار شریف افغانستان بود که در سال 1377 در جریان کشتار دیپلمات های ایرانی در مزار شریف کشته شد و شورای فرهنگ عمومی کشور در اولین سالگرد این رخداد، 17 مرداد ماه را به عنوان ‘روز خبرنگار’ نامگذاری کرد.
خبرنگار روزنامه محلی دیار سبز مازندران نیز گفت: به طور یقین افرادی که حرفه خبرنگاری را برای کسب مادیات انتخاب کنند ،خیلی زود از ادامه کار منصرف می شوند، چراکه درآمد بسیار پائینی دارد.
فاطمه خلردی با اشاره به اینکه مسئولیت سنگینی که خبرنگاران به عهده دارند ،میزان دریافتی آن‌ها بسیار ناچیز است ، افزود: قرارداد خرید خبر های پوششی ، تولیدی و تهیه گزارش ظالمانه است و حتی در بسیاری از مواقع پولی پرداخت نمی شود.
وی ادامه داد: به نظر من از آنجایی که بیشتر صاحبان امتیاز روزنامه های محلی استان فاقد مدارک عالی روزنامه نگاری هستند و اصلا به اهمیت و حساسیت این شغل واقف نبوده و فقط به فکر درآمد از محل آگهی ها هستند، بابت تهیه گزارش ها ،حق زحمه ای پرداخت نمی کنند.
خلردی گفت : در 2 سال اخیر درآمد نشریات از محل رپرتاژاگهی و آگهی های تجاری و مناقصه و مزایده به کمتر از 20 درصد رسید و در نتیجه پورسانت خبرنگاران نیز به کلی از بین رفت.
وی با بیان اینکه تیراژ روزنامه ها نیز به دلیل استقبال کم مردم و گران شدن کاغذ کم شده است ، ادامه داد : درآمد برخی از خبرنگاران از محل معرفی مشترکان روزنامه نیز تقریبا به صفر رسیده است.
وی در عین حال گفت : هر چند با نامگذاری این روز به عنوان روز خبرنگار گرامیداشت فعالان این بخش سامانی به خود گرفت اما هنوز به نظر می رسد برخی از متولیان امور به ارزش کار خبرنگاران واقف نیستند.
وی اظهار داشت : با روی کار آمدن دولت یازدهم مقوله بیمه خبرنگاران با دستورالعمل جدی وزارت ارشاد دولت تدبیر و امید کمی ساماندهی شده است، اما همچنان سهمیه بیمه خبرنگاران به فامیل و دوستان صاحبان امتیاز نشریات می رسد.
آرزو سلطانی یکی از خبرنگاران روزنامه محلی پیک شمال نیز گفت : ساماندهی بیمه خبرنگاران سبب شد تا دغدغه بیمه بازنشستگی و درمانی این قشر حل شود.
وی با بیان اینکه فقط به بهانه پوشش بیمه ای همچنان با نشریات همکاری می کنیم، افزود: درآمد روزنامه ها از محل آگهی ها به حداقل رسیده است و در بیشتر روزها هزینه چاپ نیز از جیب پرداخت می شود.
این خبرنگار با بیان اینکه درآمد نشریات مازندران فقط از محل رپرتاژ آگهی ها و آگهی های مزایده و مناقصه دستگاههای دولتی است، ادامه داد : در سال جاری این منابع درآمدی نشریات به حداقل رسیده است و در نتیجه پورسانت خبرنگاران نیز با تاخیر سه تا چهارماهه پرداخت می شود.
وی وضعیت انجمن صنفی خبرنگاران در شهرستان ها و یا خانه مطبوعات مازندران را اسفبار توصیف کرد و گفت : از آنجایی که نظارت بر ورود افراد به عنوان خبرنگاران از سوی اداره کل ارشاد و خانه مطبوعات به عنوان متولیان اصلی بسیار ضعیف است، شاهد حضور خبرنگاران نماهای زیادی در استان هستیم.
سلطانی توضیح داد : خانه مطبوعات در طول سال با حمایت استانداری و ارشاد مبلغی را در قالب کارت هدیه در نظر می گیرد که این موضوع نتنها کمکی به جامعه خبرنگاری نمی کند بلکه درگیری ها و تنش ها را بیشتر می کند.
این خبرنگار گفت : در حال حاضر پایگاههای خبری زیادی در استان شکل گرفته اند که هر کدام دارای چندین خبرنگار هستند که در نشست های مطبوعاتی برای دریافت کارت هدیه حضور پیدا می کنند.
** راحتی خبرنگاران در انجام وظیفه نوعی مبارزه با فساد است
حسین برزگر یکی از پیشکسوتان عرصه مطبوعات مازندران آزادی و قانون مداری را دو ویژگی مهم برای فعالیت های خبرنگاری دانست و گفت : در غیاب روزنامه نگاران و نادیده گرفتن نقش مهم آگاهی بخشی و نظارتی ، فساد و قانون گریزی در بالا ترین حد قرار می یگرد.
وی با بیان این نکته که راحتی خبرنگاران در انجام وظیفه نوعی مبارزه با فساد است ، ادامه داد : موجودیت ، هویت ، اعتبار و اصالت خبرنگاران به نوشتن درست مبتنی بر آزادی و واقع گرایی است.
بزرگر گفت : اگرچه نمی توان از پاره ای دشواری ها ، نارسایی ها، و ناروایی ها به نقش آفرینان این عرصه غافل بود ، اما خبرنگاران برای انجام آگاهی بخشی به عنوان نخستین رسالت و وظیفه به حداقل آزادی و امنیت نیاز دارند.
این مدرس دانشگاه وضعیت خبرنگاران را به لحاظ درآمدی و معیشتی نامطلوب توصیف کرد و گفت : اگر چه بیشتر خبرنگاران در استان تحصیلات مرتبط با روزنامه نگاری را ندارند، اما آنان با قلم توانا و مسئولیت پذیری در انجام رسالت قلم که قرآن مجید از آن قسم یاد کرده است، با عشق به مردم استان کار می کنند.
وی با بیان اینکه بیشتر خبرنگاران از حداقل دستمزد یک کارگر کمتر درآمد دارند ، افزود : بیشتر آنان بیمه نبوده و فقط به کمک های موردی برخی از دستگاه های اجرایی چشم دوخته اند.
یکی از سرپرستان روزنامه سراسری در استان مازندران هم گفت : اگر چه روزنامه و نشریات با گرایش های مختلف سیاسی فعالیت می کنند، اما مسئولان استان در امر حمایت و کمک کردن نباید همسو و غیر همسو بودن نشریات را مطرح کنند.
وی که خواست نامش فاش نشود، افزود : به وضوح قابل مشاهده است که بسیاری از اخبار عادی که در نشریات و حتی در پایگاه های خبری که ارشاد آن را مورد تایید قرار نداده است، برای دستگاههای اجرایی فاکتور صادر و دستور پرداخت نیز صورت می گیرد.
وی ادامه داد : همچنین آگهی ها و رپرتاژآگهی ها نیز فقط برای رسانه های به اصطلاح همسو با آنان است و به دیگر نشریات توجهی نمی کنند.
این روزنامه نگار گفت : امروز خبرنگاران برخی از نشریات که فقط سنگ مدیران را مطابق با خواسته های آنان به سینه می زنند ، از درآمد چند برابری نسبت به دیگر خبرنگاران برخوردارند.
وی افزود : البته صاحبان امتیاز و میدران مسئول این نشریات برای حفظ این درآمد خبرنگاران خود را مجبور به نوشتن مطالب مورد دلخواه مدیران می کنند و در واقع در بسیاری از موارد چشم پوشی ها از واقعیت های استان و یا غلو نمایی ها از خدمات از سوی صاحبان اصلی نشریات صورت می گیرد.
در استان مازندران، 89 پایگاه خبری دارای مجوز، 9 روزنامه محلی ، 41 هفته نامه ، 23 دو هفته نامه ، 34 ماهنامه ، 2 دو هفته نامه ، 29 فصل نامه، 9 دو فصل نامه ، یک سالنامه و 16 خبرگزاری فعالیت می کنند .
بر اساس آمار غیر رسمی ،حدود 750 نفر به عنوان خبرنگار عضو خانه مطبوعات در استان مازندران هستند.