دبیر انجمن صنفی مدیران رسانه مطرح کرد؛ پیش نویس توزیع یارانه مطبوعات سال 98 قابل دفاع نیست

به گزارش خبرنگار مهر، نشریات ایران از اواسط دهه ۷۰ با رشد و توسعه خوبی به لحاظ کمی مواجه شدند و سیاست های دولت هم در آن زمان مبتنی بر حمایت از نشریات کاغذی بود. نشریات در آن زمان اغلب از حواله های کاغذی برخوردار بودند اما در سال ۸۸ هیأت دولت در قالب تصویب آئین نامه های مدل حمایتی از نشریات را تغییر داد و موضوعاتی همچون تعداد صفحات نشریه، نشریات محلی و تخصصی بیشتر مورد حمایت قرار گرفتند. این روند تا ابتدای سرکار آمدن دولت یازدهم هم ادامه داشت و در دولت های یازدهم و دوازدهم تغییراتی کرد.

طی دو دولت یادشده اخیر سه معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (حسین انتظامی، محمد سلطانی فر و محمد خدادی) اجرای سیاست های دولت در قبال مطبوعات را برعهده داشتند و از نگاه محمد حیدری، دبیر انجمن صنفی مدیران رسانه در این مدت شاهد یک تشتت در این سیاستگذاری ها بوده ایم. این فعال رسانه ای معتقد است در این بازه زمانی در کل دولت سیاستگذاری های متناقضی را دنبال کرده است که در آن انتظامی نماینده مقابله با پرداخت یارانه های نقدی [برخلاف سیاست های دولت دهم] بوده است و به جای پول نقد می خواست طرح های حمایتی همچون بیمه خبرنگاران و فروش اشتراک نیم بهای مجلات را دنبال کند. اما بعد از آن در دوره سلطانی فر بخشی از طرح ها متوقف شد و مجدد تمرکز بر پرداخت یارانه نقدی سه ماه قرار گرفت و در نهایت هم با انتشار این پیشنویس جدید توزیع یارانه های نقدی مطبوعات در سال ۹۸ کماکان این سیاستگذاری های متناقض دنبال می شود.

حیدری هرچند تأکید دارد اجرای سیاستگذاری برای توزیع یارانه مطبوعات یک ضرورت است اما این تناقض های دولت را یک آسیب می داند و در گفت و گو با خبرنگار مهر تأکید می کند: نظام مطبوعاتی ایران و توزیع یارانه حمایتی مان با خیلی از کشورهای دیگر تفاوت دارد. به عنوان مثال در فرانسه دولت از نشریات مخالف دولت که از دریافت آگهی های دولتی محروم هستند با شیوه توزیع یارانه نقدی حمایت می کند. یا در برخی کشورها فدراسیون هایی امور مطبوعاتی و صنفی را دنبال می کنند که در آنها یک نشریه تازه متولد شده نمی تواند عضو شود بلکه باید مدتی قریب به ۳ تا ۵ سال فعالیت کند و بعد از آن عضو شود و از مزایای چنین عضویتی بهره مند شود.

وی ادامه می دهد: در ایران نظام توزیع یارانه مستقیم سه ماهه دارای ابهام است و در هیچ کشوری وجود ندارد. اینکه ۱۱ هزار پروانه فعالیت مطبوعاتی صادر شده است و تنها ۳۵۰ روزنامه در کشور داریم که بسیار بیشتر از کل روزنامه های اتحادیه اروپاست. [اشاره به اینکه این نشریات از مواهب یارانه مستقیم هم بهره مند می شوند.]

حیدری با طرح این سوال که با این شرایط موجود در کشور پرداخت یارانه به مطبوعات کار درستی است یا خیر؛ می گوید: به دلیل ضعف زیرساخت ها همچون ضعف در شبکه توزیع، شبکه توزیع پستی و حمل و نقل قیمت تمام شده محصول رسانه ای و کاغذ آن گران تمام می شود. اگر اصلاحی در زیرساخت ها صورت بگیرد به طور حتم توزیع یارانه ضرورتی ندارد و این شکل از توزیع نقدی آن اشتباه است اما در شرایط موجود این یارانه ها پرداخت می شود و چاره ای برای پرداخت آن نیست. هرچند ضرورتی ندارد نشریاتی که وضع مالی خوبی دارند چنین یارانه ای را دریافت کنند بلکه باید همین یارانه به سمت نشریات محلی برود.

وی می افزاید: در همین پرداخت یارانه هم باید نکاتی درنظر گرفته شود. به عنوان مثال نشریه باید صاحب یک دفتر اداری مشخص باشد و موضوعاتی همچون لیست بیمه خبرنگاران آن مورد توجه قرار گیرد.

دبیر انجمن صنفی مدیران رسانه با اشاره به اینکه پیش نویس توزیع یارانه مطبوعاتی سال ۹۸ با توجه به وقایع ۲ ماه اخیر و انتقادهای صورت گرفته درباره توزیع یارانه مطبوعاتی تدوین شده است، می گوید: در این پیشنویس موضوعاتی به طور افراطی وارد شده است و از سویی نویسندگان آن معلوم نیستند. هرچند می توان فهمید شخص آقای خدادی در آن نقشی نداشته است و موضوع را به اداره کل مطبوعات داخلی سپرده است و آنها هم از کسانی مشورت گرفتند که دارای نگرش سیاسی خاصی هستند و صاحب نشریاتی هستند که از امتیازات زیادی برخوردارند. از سویی هم نگارش این پیشنویس بی ارتباط با انتخابات های پیش رو نیست و به گونه ای تدوین شده است که همه نشریات بر اساس مفاد آن نمی توانند از دریافت یارانه برخوردار شوند و به تبع صاحبان نشریات بزرگ همسوی با نگرش سیاسی خاص مشمول دریافت یارانه نقدی می شوند.

حیدری با اشاره به اینکه برخی بندهای این پیشنویس را به طور کلی قبول دارم، تأکید می کند: نظم در انتشار یک نشریه موضوع درستی است که مورد توجه این پیشنویس قرار گرفته است. اما درباره ضریب کیفی که پیشنویس به آن می پردازد مشخص نیست چه کسانی می خواهند این ضریب کیفی را به نشریات بدهند، در حالی که در سال  ۹۶ هم کارگروهی در این خصوص وجود داشت و تعطیل شد. در این زمان کوتاهی که تا پایان شش ماه اول سال باقی مانده است دیگر چه زمانی می خواهند این ضریب کیفی را تعیین کنند و بر اساس آن یارانه بدهند؟ تجربیات قبلی نشان می دهد  جلسات ضریب کیفی با حضور مدیران رسانه ای ماهیت «خان بازی» داشت و افراد به گروه ها و دستجاتی که به آن تعلق داشتند ضریب بیشتری می دادند.

وی می افزاید: نگرانی اصلی مان از شیوه پرداخت یارانه برای شش ماه اول سال نیست، چرا که شرایط تعیین شده برای پرداخت یارانه در نیمه دوم سال فاجعه بارتر است. اینکه با این شرایط گرانی کاغذ (کیلویی ۱۳ هزار تومان در زمان نگارش این گزارش) ملاک تعداد صفحات است شرایط را سخت می کند.

حیدری ادامه می دهد: در ماده دوم پیشنویس توزیع یارانه مطبوعات در سال ۹۸ هم به موضوعاتی همچون خوداظهاری اشاره شده است در حالی که ارائه مستندات برای برخی نشریات که توزیع متفاوتی از مسیر دکه مطبوعات دارند کار سختی است، چگونه معاونت مطبوعاتی می خواهد چنین موضوعی را رصد کند. به این موضوع باید اضافه کرد مدیران مسئول رسانه در مورد بازرسی چاپخانه هم می توانند تیراژ را در زمان لازم بالاتر ببرند همان طور که تجربیات قبلی هم چنین چیزی را نشان می دهد و در زمان بازرسی دستور اضافه چاپ داده می شد!

دبیر انجمن صنفی مدیران رسانه با اشاره به اینکه ضریب کیفی به عنوان عامل مهم در پرداخت یارانه زمانی مطلوب است که معاونت مطبوعاتی شفاف عمل کند به طرح این موضوع پرداخت که در این پیشنویس آمده است به افرادی (شخصیت حقیقی یا حقوقی) که صاحب ۱ تا ۳ نشریه باشند حمایت صد درصدی می کنند و هرچه تعداد نشریات بیشتر شود این حمایت کاسته می شود و این یکی از تناقض های آشکار دولت است که در دولت قبل برعکس بود. به عبارتی آن زمان می خواستند از بنگاه های رسانه ای حمایت کنند اما الان این شرایط امروز تغییر کرده است، در صورتی که تفاوتی نمی کند بنگاه رسانه ای با چند نشریه فعالیت می کند یا فردی تعداد محدودی نشریه دارد، هر کسی که نشریه خوبی در بیاورد استحقاق حمایت را دارد.

وی ادامه می دهد: اینکه تذکر یا تشویق هیأت نظارت بر مطبوعات و حتی اداره کل مطبوعات و خبرگزاری ها ملاک کاهش یا افزایش سهم دریافتی یارانه شده است علاوه بر اینکه مضحک است نشان می دهد دولت می خواهد نشریات مطیع باشند و رسانه با دولت سرکار «مدارا» کند.

حیدری در مورد ماده ششم این پیشنویس هم این طور اظهار نظر می کند: شاخص هایی که برای پرداخت یارانه اولویت داده شده است همچون اقتصاد مقاومتی خوب هستند، اما جای خیلی موضوعات خالی است. به عنوان مثال امروز که مسائل حوزه سلامت اهمیت دارد جای خالی حمایت از این نشریات در این پیشنویس احساس می شود.  در مورد ترویج سبک زندگی ایرانی- اسلامی هم اینکه چه کسی می خواهد این شاخص ها را تطبیق دهد جای سوال است.

در پایان حیدری با بیان اینکه تدوین شیوه نامه توزیع یارانه مطبوعاتی راه خوبی برای جداکردن سره از ناسره است، ادامه می دهد: در فضای رسانه ای کشور علاوه بر اینکه باید یکسری افراد که نشریات فاقد کیفیت تولید می کنند می بایست حذف شوند، لازم است افرادی هم که طی سال های گذشته توانمند شده اند هم از لیست دریافت یارانه نقدی مطبوعات خارج شوند. اما این پیشنویس در این بخش خلأ دارد بنابراین نویسندگان پیشنویس اخیر هرچند تلاش کردند اما تلاش شان کامل نیست و بنابراین حاصل کارشان «قابل دفاع نیست.»