تاکید معاون مطبوعاتی بر فرآورده‌سازی اطلاعات

محمد خدادی، معاون امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در گفتگو با خبرنگارِ «شفقنا»، ضمن اعلام آخرین برنامه‌های این معاونت در حوزه رسانه‌ها و خبرنگاران، از لزوم خارج شدن رسانه‌ها از خام فروشی اطلاعات، تبدیل اطلاعات به فرآورده، ایجاد ارزش افزوده در اطلاعات، کوتاه‌نویسی و ساده‌نویسی، ریاضی کردن اطلاعات، تقویت سوژه‌پردازی و مقدم دانستن صحت به سرعت در انتشار محتوا سخن گفت.

رسانه باید به سمت کوتاه نویسی و ساده نویسی برود

خدادی علاوه بر ضرورت دسته بندی اطلاعات و فراورده سازی در رسانه، کوتاه نویسی و ساده نویسی را مسئله مهمی در بیشتر دیده شدن مطالب می داند و می گوید: امروزه هرچقدر حجم مطلب کمتر باشد، بیشتر دیده می شود. رسانه باید به سمت کوتاه نویسی و ساده نویسی برود. چون به دلیل حجم انبوه اطلاعات، زمانِ محدود و قدرت انتخاب بالا، تمرکز مخاطب بر روی متن بعضا ثانیه ای  است و رسانه باید تلاش کند تا مخاطب را در این زمان محدود به سمت خواندن مطلب سوق دهد.

 رسانه باید به دنبال یافتن ارزش افزوده اطلاعات باشد نه تکرار

معاون امور مطبوعاتی به اهمیت ارزش افزوده در اخبار منتشر شده از سوی یک رسانه می گوید: وقتی رخدادی مثل ترور در شهری اتفاق می افتد، رسانه باید به بررسی سابقه آن منطقه در وقوع چنین رخدادهایی، مختصات آن منطقه و… بپردازد. به عبارتی رسانه باید به دنبال یافتن ارزش افزوده اطلاعات باشد نه تکرار. یکبار از یک شبکه خارجی خبری خواندم که اصل خبر یک خط بود ولی به دنبال آن ۸  خط ارزش افزوده داشت که برای منِ مخاطب مفید بود.

باید به سمت ریاضی کردن اطلاعات رفت

خدادی با تاکید بر ضرورت توجه رسانه ها به اینفوگرافی می گوید: توصیه می کنم به سمت اینفوگرافی بروید چون اینفوگرافی، خبرِ خلاصه شده، دسته بندی شده و ساده شده است. باید به سمت ریاضی کردن اطلاعات رفت و از تاکید ویژه بر فضای نظری خارج شد. وقتی اطلاعات ریاضی می شوند، امکان مقایسه و مصداق سازی فراهم می شود و کمک کننده است. از طرفی فضای نظری موجب باورپذیری مردم نسبت به اطلاعات نمی شود.

خبرنگار در جریان کار و میدان خبر، خبرنگار می شود

او با اشاره به اهمیت مهارت آموزی خبرنگاران می گوید: وقتی وارد ایرنا شدم حدود یک سال  به همراه چند نفر از خبرنگاران سرویس اقتصادی می رفتم و خبر تهیه می کردم. وقتی خبرم را تحویل می دادم، آن را اموزش تلقی کرده، تصحیح می کردند و سپس داخل سطل آشغال می انداختند. می خواهم بگویم صرف داشتن اطلاعات آکادمیک، یک شبه کسی را خبرنگار نمی کند. جریان رسانه یک جریان کاملاً کاربردی و مهارتی است. اگرچه اطلاعات نظری هم کمک کننده است با این حال  خبرنگار در جریان کار و میدان خبر، خبرنگار می شود. قدرت اصلی خبرنگار مشاهداتش است.

پیگیر حذف لغو معافیت مالیاتی برای رسانه ها هستیم

خدادی درباره خبر لغو معافیت مالیاتی رسانه ها در پیش نویس جدید قانون معافیت های مالیاتی توضیح می دهد: با توجه به تاثیرات کرونا بر فضای کسب و کار رسانه ها، به احتمال خیلی زیاد  معافیت مالیاتی با پیگیری های معاونت مطبوعاتی برای رسانه ها مانند سال گذشته برقرار می شود.

نزدیک کردن دسترسی خبرنگاران به اطلاعات؛ مهم ترین کار معاونت مطبوعاتی

معاون مطبوعاتی درباره اجرای آگهی های مطبوعاتی برای رسانه های برخط توضیح می دهد: سازوکار قانونی و زیرساخت‌هایی آگهی های دولتی،  اول در فضای مکتوب بوده است. در دوره ای که من وارد معاونت شدم،  تلاش کردم تغییراتی ایجاد کنم. اما در این راه مشکلاتی داریم. ما یک دوره گذار در تقویت رسانه های برخط داریم، مشکل دیگر  کمیت رسانه های برخط است. چون هر کسی یک سایتی را ثبت می کند، خود را دارای یک رسانه می داند. خب همه این مسائل نیازمند قانون گذاری های دقیق است. متاسفانه من از زمان ورودم به معاونت مطبوعاتی با بحران های زیادی از جمله کمبود و گران شدن کاغذ تا سایه سنگین کرونا بر روزنامه ها و دیگر رسانه ها روبه رو بودم. بزرگترین کار ما در این مدت، نزدیک کردن دسترسی خبرنگاران به اطلاعات بود.

 به انتقادات مدیران مسئول درباره انتخابات هیئت نظارت بر مطبوعات پاسخ دادیم

خدادی درباره انتقادات برخی مدیران مسئول در انتخابات نماینده مدیران مسئول  می گوید: قبل از انتخابات، ما جلسه ای با مدیران رسانه ها داشتیم و روز ماقبل انتخابات هم مصاحبه مطبوعاتی برگزار و کلیه موارد را تشریح کردیم و درخواست کردیم تا موارد را منعکس کنند. قطعا، به آن رسیدگی می کنیم و مواردی که کتبا ارسال شد رسیدگی کردیم.  به نظرم بیشتر اعتراض هایی که این مدیران داشتند به بیرون از معاونت مربوط می شد. به شخصه به مسائل بیرون از معاونت کاری ندارم و از عهده من خارج بود. ما به عنوان برگزار کننده انتخابات، کارمان را در چارچوب و از طریق نرم افزار مربوطه و طبق قانون انجام دادیم. نرم افزاری هم که بستر رای گیری بود، توسط ناظرانی چون پلیس فتا، وزارت ارتباطات و حراست وزارت خانه اجرا شد. حتی به مدیران رسانه اطلاع دادیم که در روز انتخابات، می توانند حضور داشته باشند. الان هم اگر کسی بخواهد نرم افزار را بررسی کند، در اختیارش می گذاریم.

دنبال کاغذ ارزان قیمت برای مطبوعات هستیم

او درباره برنامه های معاونت در ماه های باقی مانده از دولت دوازدهم ادامه می دهد: ما دو بعد کاری داریم. یک بعد هدایتی و بعد دیگر حمایتی. در بعد حمایتی بیشتر دنبال این هستیم که بتوانیم مقداری ارز بگیریم و مجددا کاغذ ارزان قیمت در  اختیار رسانه ها قرار دهیم. اگرچه در سال ۹۷ نزدیک ۵۰ میلیون دلار پول کاغذ شد و در سال ۹۸ کاغذ نبود. ما از اول سال ۹۸ تا الان با ۲۰ میلیون دلار کاغذ را به دست آوردیم. در سال ۹۷ صد میلیارد یارانه توزیع شد و مشکلاتی به وجود آمد. خوشبختانه سال گذشته ۵۰ میلیارد یارانه توزیع شد و علی رغم نصف شدن یارانه اما چون دستورالعمل جدید داشتم به میزان قابل توجهی نکات مورد توجه فعالان رسانه که بحق هم بود محقق شد. همین باعث شد تا مشکلات کمتری به وجود بیاید و اعتراضی نداشته باشیم. چون شیوه نامه را تغییر دادیم.

 خدادی توضیح می دهد: دولت قول داده یارانه مطبوعات امسال را کامل تر بدهد. در بعد هدایتی ما تلاش مان بر این بود که دسترسی رسانه را به اطلاعات تسهیل و تسریع کنیم و سعی کردیم  که رسانه ها بعد از بروز یک اتفاق، گمراه نشوند. مثلا تشکیل کارگروه هایی در همین ایام کرونا داشتیم که نتایج خوبی داشت. هماوردی رسانه ها در ایام  کرونا باعث شد تا جلوی بسیاری از اتفاقات تلخ گرفته شود. این مسأله نشان دهنده آن است که رسانه پیام مورد تقاضای کادر بهداشت و درمان را به مردم رساند و توانست مردم را اقناع کند. کسی منکر نقش رسانه در ایجاد شراکت در ایام کرونا نیست.

 رسانه ها صحت را مقدم بر سرعت  بگذارند

معاون مطبوعاتی در پایان صحبت های خود  به چگونگی  اعتماد سازی به رسانه های داخلی می پردازد  و تاکید می کند که  چقدر ما در انتقال اطلاعات، بر روی باور پذیری مردم کار کردیم که این به مختصات اطلاعات بر می گردد. یعنی یکی از مشکلات ما در تولید اطلاعات، مختصات اطلاعات است، که باورپذیری اطلاعات را زیر سوال می برد.

خدادی به رسانه ها پیشنهاد می کند: مولفه های مهم در اعتماد سازی، ارجحیت صحت بر سرعت است. متاسفانه یکی از موانع اعتماد سازی همین سرعت است که توجهی به محتوای پیام و خبر ندارد. وقتی حادثه ای رخ می دهد، همه علاقه مند هستند که زودتر آن را اعلام کنند، اما اینکه چه چیزی را اعلام کنند، برایشان اهمیتی ندارد و اینجا گلوگاه ما است.

 با تشکل ها تعامل خوبی داریم

معاون مطبوعاتی درباره حمایت و تعامل معاونت مطبوعاتی با تشکل ها و انجمن های صنفی می گوید: ما تعامل خوبی با تشکل ها داریم، چرا که هر تعاملی منجر به توسعه و موفقیت می شود. مثلاً در شیوه نامه جدید مطبوعات ما نماینده تشکل ها را دعوت کردیم و شیوه نامه را با حضور نماینده تشکل ها تغییر دادیم.

محمد خدادی همچنین به بیان دیدگاه خود نسبت به اهمیت تأسیس شفقنا به ویژه با توجه به نقش آفرینی رسانه ها در عصر ارتباطات می پردازد و به شفقنا رسانه می گوید: به عقیده من آنچه امروزه در دنیای رسانه معنا پیدا می کند، بعد از خبر است. بعد از خبر، یعنی اطلاعات تکمیلی و تخصصی یک رویداد. این اطلاعات نیازمند کارکرد تخصصی در جمع آوری، پردازش و انتشار اطلاعات است. از طرفی انتظارات مخاطب امروز همانند انتظارات مخاطب دیروز نیست. به عبارتی در گذشته دوران انحصار اطلاعات را داشتیم و الان دوران انتشار اطلاعاتی است که خروجی آن انتخاب مردم می باشد. رسانه زمانی در انتخاب مردم قرار می گیرد که آنچه مخاطب نمی داند را در اختیارش قرار دهد. علاوه بر آن زمانی از انتخاب مردم خارج می شود که آنچه می داند را دوباره به او بگوید و وارد بدیهیات شود.

 شفقنا به سوژه خبر بیشتر از پوشش خبر بها می دهد

 معاون امور مطبوعاتی ادامه می دهد: موفقیت شفقنا هم در همین است. به عبارتی این رسانه، در وهله اول؛ کارکردی کاملاً تخصصی دارد و در درجه دوم؛ در تخصصش ماندگار شده است. بزرگترین مشکل رسانه های ما این است که اسم و اصول اولیه تعیین شده آن ها  با عملکرد امروزشان یکی نیست. نکته مهم بعدی؛ شفقنا به سوژه خبر بیشتر از پوشش خبر بها می دهد. یکی از مشکلات رسانه های امروز ما اولویت دادن به پوشش خبری است. یعنی منتظر هستند تا یک نفر حرفی بزند و رسانه آن را منتشر کند.  دراین صورت وارد جریان تبلیغی می شود. درحالیکه انتظار مخاطب تبیینی است یعنی بیشتر از انکه بخواهد بداند که چه می گوید، دنبال چیستی موضوعات است و چرایی آن را انتظار دارد که رسانه با دسترسی هایش برای او مهیا سازد

پرداختن به موضوع رسانه، از اقدامات خوب شفقنا است

به عقیده خدادی یکی از اقدامات خیلی خوب شفقنا، پرداختن به موضوع رسانه است. او می گوید: یکی از مشکلات ما در رسانه این است که رسانه به همه جز خودش می پردازد. به عنوان مثال؛ وقتی سیل می آید، از فعالیت هلال احمر، پزشک، امدادگر، خلبان هلیکوپتر، نیروهای جهادی و… گفته می شود و تنها فعالیت خبرنگاران و عکاسان حاضر در میدان بحران دیده نمی شود.  انتظار این است، اطلاع رسانی که جزو نیازهای میان بخشی است و همه ارکان جامعه را شامل می شود و پلی بین  دستگاه ها با یکدیگر و بویژه بین توده های مختلف مردم با مردم و حاکمیت با  مردم می باشد، از فعالیت هایش واکاوی، آسیب شناسی و اگر جا داشت تشکر شود. چرا گمنام و بی نام  باشند؟ چرا قشری که همراه با اورژانس، آتش نشانی، پلیس، پرستار، کارگر، دانشجو  و… در آسایشگاه سالمندان و آرامستان ها و … حضور دارد، دیده نشود. با این حال کار مثبتی که شفقنا می کند این است که مرتباً روزنامه ها را بررسی می کند، با روزنامه نگاران و عکاسان به بحث می نشیند و… . بها دادن به چند زبان خارجی، توجه به تحولات منطقه از دیگر نقاط قوت شفقنا است.

رسانه باید متمایز، متنوع و متفاوت باشد

معاون مطبوعاتی در پاسخ به این سوال که چه توصیه ای به شفقنا برای عملکرد بهتر در نشر معارف و مطالب دینی و دیدگاه مراجع عظام دارید، می گوید: در کل شفقنا در مسیری که عموماً  به رسانه ها توصیه می کنم، در حرکت است . به عبارتی بقای رسانه به تخصصی شدن، مخاطب شناسی درست، پاسخگویی به نیازهای مخاطب، اهمیت به تقاضای مخاطب و… است. رسانه باید به جای تاکید بر پوشش خبری، به سوژه خبر اهمیت بیشتری بدهد. باید سه عنصر تمایز، تنوع و تفاوت را در تولید محتوای خبرهایتان رعایت کنید تا مطالبتان وارد مدار دیده شدن شود. یعنی باید متمایز در انتخاب موضوع، متنوع در فراوده سازی و متفاوت در نحوه انتشار باشید. اگر رسانه ای این سه عنصر را نداشته باشد، تولیدش دیده نمی شود. قاعدتاً رسانه باید تمایز در سبک نگارشی، تنوع در فراورده و تفاوت در انتخاب موضوعات داشته باشد. این مسئله به رسانه قدرت برتری می دهد.

او ادامه می دهد: توصیه دیگرم توجه به بخش مخاطب شناسی و به روز کردن تقاضای مخاطبان است. یعنی پیگیری کنید که مخاطبانتان بیشتر تمایل دارند تا چه مطالبی را در شفقنا بخوانند و به چه مطالبی توجه ندارند. چون امروزه جریان رسانه از مخاطب به محتوا می رسد نه برعکس. به همین دلیل انتخاب اول رسانه باید مخاطب و توجه اش پاسخ به تقاضای او باشد. آنچه اقتصاد رسانه هایمان را زمین زده، عدم توجه به تقاضای مخاطب است.