دکتر خدادی: مردم به رسانه های شناسنامه دار رجوع کنند

این روزها اخبار جاری جهان بر نگرانی‌های موجود افزوده و لایه دیگری از وحشت به آن اضافه کرده است. مهم ترین این اخبار شیوع مجدد کرونا، بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، فجایع جاری ناشی از تغییرات آب‌وهوایی؛ بحران‌های جهانی که کنترل آن از دست فرد خارج است و به آسانی می‌توانند ما را به درماندگی، وحشت و اضطراب دچار کنند. در این موقعیت آیا رسانه ها می توانند در حین اینکه به کار اطلاع رسانی می پردازند؛ به ایجاد آرامش هم در جامعه کمک کنند.

محمد خدادی معاون مطبوعاتی در این باره معتقد است؛ امروز رسانه ها نقش تاثیر گذاری و هدایت کنندگی زیادی درباره اتفاق ها و رویدادهای دنیا دارند. اما آنچه بیشتر باعث ایجادناامیدی، نگرانی و اضطراب می شود، شبه خبرها هستند. به بیان دیگر بحران امروز جامعه خبری ما، شبه خبر ها هستند. امروزه، بحران برداشت از اطلاعات و بحران نقص اطلاعات را داریم. بحران اطلاعاتی که اساسا مختصات و منبع مشخصی ندارند. بطور مثال فردی به منظور جلب توجه و بدون درنظر گرفتن مختصات خبر، آن را نشر می دهد. او پیشنهاد می دهد: رسانه ها باید تلاش کنند تا دغدغه صحت را به هیچ عنوان رها نکنند و تنها در صورتی خبری را منتشر کنند که از صحت اطلاعات آن اطمینان خاطر داشته باشند. همچنین، مردم هم باید به رسانه شناسنامه دار مراجعه کنند.

خدادی در ابتدای صحبت های خود با توضیح درباره رسالت رسانه ها به شفقنا رسانه می گوید: این روزها مسئولیت اصلی هدایت افکارعمومی درمورد تحولات پیرامون که مستقیم یا غیر مستقیم زندگی مردم را هدف می‌گیرد مانند همیشه، متوجه رسانه ها می باشد. در واقع رسانه ها وسیله انتقال اطلاعات به مردم هستند. طبیعتا مردم عادی دسترسی به مرجع اطلاعات را ندارند. مرجعیت اطلاع رسانی در زمینه جمع آوری، پردازش و انتشار آن یک کارکرد کاملا تخصصی و مهارتی می باشد که تنها در انحصار رسانه ها است و خواهد بود.

معاون مطبوعاتی با هشدار درباره شبه خبرها و تبعات آنها، ادامه می دهد: آنچه در شبکه های اجتماعی مطرح می شود، بیشتر کارکرد فردی دارد. یعنی فردی اطلاعاتی را از جایی دریافت می کند و به جای دیگر انتقال می دهد و کمتر خودش مولد اطلاعات است . درواقع کارکرد شبکه های اجتماعی مکمل رسانه های رسمی است و یا بخشی از کارکرد آنها را انجام می دهد. به علاوه تمرکز آنها بیشتر در زمینه نشر و تبادل است تا تولید محتوا. بخصوص تولید محتوایی که دسترسی به منابع چند لایه دارد .

خدادی می گوید: با قاطعیت می توان گفت که امروز رسانه ها نقش تاثیر گذاری و هدایت کنندگی زیادی درباره اتفاق ها و رویدادهای دنیا دارند. اما آنچه بیشتر باعث ایجادناامیدی، نگرانی و اضطراب می شود، شبه خبرها می باشند. به بیان دیگر بحران امروز جامعه خبری ما، شبه خبرها هستند. امروزه، بحران برداشت از اطلاعات و بحران نقص اطلاعات را داریم. بحران اطلاعاتی که اساسا مختصات و منبع مشخصی ندارند.بطور مثال فردی به منظور جلب توجه و بدون درنظر گرفتن مختصات خبر، آن را نشر می دهد. چون فرد بیشتر ازهرچیز برایش نشر اهمیت دارد و بعد ازنشر اینکه چه تبعاتی می تواند داشته باشد، شاید خیلی برایش مهم نباشد یا اینکه اساسا متوجه تبعات ناشی از آن قرار ندارد.مانند اعلام شیوع یک ویروس در جامعه که اساسا اطلاعات آن غلط و اصولا نادرست بود.

خدادی با اشاره به عملکرد این روزهای رسانه ها در نشر اخبار حوادث و منفی بیان می کند: در رسانه های رسمی هم همین مشکل وجود دارد. متاسفانه در رسانه های رسمی ما سرعت، جایگزین دقت و صحت شده است و امروزه عاملی که بیشتر به آن توجه می شود، سرعت و پس از صحت است، هرچند دیگر صحت معنی ندارد زیرا اطلاعاتی که منتشر شد، تکذیب آن دیگر ارزش جذابیت خبری به اندازه خبر اولیه ندارد و به دست افراد نمی رسد. حتی اگر هم برسد شک و شبهه در ذهن فرد دریافت کننده اطلاعات ایجاد شده، که به راحتی قابل حذف نیست .

این مقام مسئول مثال می زند: برای مثال در خصوص پیشگیری و درمان کرونا،به کرات این خبر را شنیدیم و بسیار شاهد نشر آن بودیم که اگر فردی به مقدار زیاد زردچوبه و یا زنجبیل بخورد، کرونا نمی گیرد که این خبر به تدریج تکذیب شد. متاسفانه شاهد این نقص در رسانه ها هستیم و ریشه آن به این مسئله برمی گردد که منبع خبر ما متناسب با مرجع اطلاعات نیست.در حالت کلی بهتر است از نشر اخباری که اثبات و مورد تائید واقع نشده اند، پرهیز کنیم. و منبع خبر هم مرجعیت در موضوع داشته باشد یعنی اینکه متولی متخصص و مرتبط با موضوع باشد – لذا انتظار می رود رسانه ها با درک شرایط جاری نسبت به عملکرد خبری خود بازنگری جدی داشته باشند و اصولا دقت را برای صحت سپس سرعت مورد توجه قراردهند و مهم تر از همه نسبت به منبع اطلاعات حساسیت دوچندان داشته باشند، تا مبادا اطلاعات نادرست تولید و نشر شود و نتیجه آن سردرگمی نگرانی و اضطراب در موضوعی باشد که اصولا واقعیت نداشته است .

خدادی در پایان برای عملکرد بهتر رسانه ها در ایجاد آرامش برای جامعه، چندین پیشنهاد را ارایه می دهد و می گوید: رسانه ها باید کارکرد مهارتی خود را جدی بگیرند. به عبارت دیگر رسانه ها باید تلاش کنند تا دغدغه صحت را به هیچ عنوان رها نکنند و تنها در صورتی خبری را منتشر کنند که از صحت اطلاعات آن اطمینان خاطر داشته باشند. همچنین، مردم هم باید به رسانه شناسنامه دار مراجعه کنند. در واقع این مسئله باید دو طرفه باشد، یعنی هم رسانه و هم مخاطب برای جلوگیری از ایجاد تنش و اضطراب، از صحت و سقم خبر اطمینان پیدا کنند و سپس شروع به انتشار خبر نمایند.