به بهانه 17 مهرماه، روز جهانی پست؛ سختی کار و معیشت نامه رسانه های ایران

«پست» کهن‏‌ترین و گسترده‏‌ترین نوع ابزار ارتباطی بین مردم محسوب می شود. بر اساس آمار جهانی هر پستچی از انجام 3 هزار سفر جلوگیری می‌کند. هر سفری که افزون بر هزینه، پیامدهای دیگری چون اتلاف وقت، فشارهای عصبی و روحی، آلودگی هوا و انواع خسارت‌های احتمالی مالی و جانی را نیز به همراه دارد.
۹ اکتبر مصادف با ۱۷ مهر ماه، روز جهانی پست نامگذاری شده است. این روز، سالروز امضای قرارداد «برن» و تشکیل اتحادیه کل پست در شهر برن سوئیس است. نام اين اتحاديه پس از ۴ سال با پيوستن كشورهاى ديگر به «اتحاديه جهانى پست» تغيير پیدا کرد.
فعالیت‌های پستی در ایران، قدمتی 3 هزار ساله دارد و حتی برخی از مورخین، ایرانیان را مبتکر ارتباط پستی می دانند. در سال ۱۲۹۷ هجری قمری ناصرالدین شاه دستور داد تا مؤسسه پست آن روز به وزارت تبدیل شود و اداره آن را به امین الملک، وزیر وظایف و رئیس دارالشوراء سپرد.
پس از صدارت امیرکبیر، تحولات تازه‌ای در پست کشور ایجاد گردید، فعالیت پستی کشورهای استعمارگر تعطیل شد و پیکهای پست ایران، با نظم و نظامی تازه که امیرکبیر ایجاد کرده بود با سرعت و دقت بسیار، امور مراسلاتی را انجام می دادند. شایان ذکر است که چون پست در ایران از قدمتی طولانی برخوردار است، از فعالیت چاپارهای قدیم تا پست پیشرفته کنونی، ابزار و آثاری گرانبها و دیدنی گردآوری شده است که در موزه پست نگهداری می‌شود.
و اما در دوران عصر دیجیتال و رسانه های جمعی قدیم و جدید و خصوصا گسترش فضای مجازی، ثابت شده که هنوز «پست» می تواند کارآیی و توانمدی خود را به خوبی به رخ بکشد. علاوه بر این با بروز و گسترش بیماری جمعی «کرونا»، اقبال روزافزون مردم به خدمات شرکت های پست و توزیع مرسولات، حکایت سرفصل جدیدی را روایت کرده است.

نگاهی به وضعیت معیشتی نامه رسان های موتوری
بر همگان پوشیده نیست که در ایران، بخش قابل توجهی از خدمات ارائه شده توسط شرکت «پست» بر دوش نامه رسان هایی ست که عمدتا سوار بر موتورسیکلت ها خیابان ها و کوچه پس کوچه ها را را با سرعت طی کرده و مرسولات را به دستان مردم چشم انتظار تحویل می دهند.
در این مقال به بهانه «روز جهانی پست»، نگاهی گذرا داریم به سختی ها و مشقت هایی که این رسته شغلی در ایران دارند.
شرایط کاری موزعین عموما اینگونه است که اینان می بایست ابتدای وقت اداری به صورت فشرده، خود اقدامات اولیه تجزیه کالاها و مرسولات پستی را انجام داده و سپس اقدام به ورود و ثبت اطلاعات مرسوله ها در برنامه  نرم افزاری ویژه نامه رسانی، نمایند و در نهایت این مرحله، پس از دریافت اطلاعات مرسولات در گوشی های تلفن همراه، جهت توزیع با موتورسیکلت اقدام نمایند.
این در حالی ست که اصولا می بایست، تفکیک و تجزیه مرسوله های پستی، توسط فرد و یا افراد دیگری بجز پیک های نامه رسان صورت گیرد تا هم با دقت کافی این کار انجام شود و هم این زمان بندی باعث تسریع روند تحویل مرسولات گردد.
در حال حاضر و با روال کاری فعلی، زمان خروج موزعین از مرکز پستی، حدود ساعت 10 صبح آغاز و تا حدود ساعت 16 و حتی تا 18 بعدازظهر بطول می انجام.
زمان بسیار طولانی و تکراری این کار آن هم در شرایط کرونایی که بر تعداد بسته های پستی روز به روز افزوده می شود، حالت فرسایشی پیدا کرده و در گرما، سرما، گرد و غبار و باران و… مجموعه خدوم نامه رسان ها را با مشکلات عدیده مواجه کرده و قوای جسمی شان را با تحلیل روبرو می کند. علاوه بر اینکه حضور چندین ساعته در خیابان و عدم وجود سرویس بهداشتی منجر به شیوع مشکلات کلیوی و گوارشی برای این پرسنل زحمتکش شده است. حال اینکه «هندل»زدن های مکرر طی روز و سوختگی گاه و بی گاه پا بر اثر برخورد با اگزوز داغ موتورسیکلت را هم باید به این سیاهه افزود.
گذشته از اینها طی این مدت، خطر بروز تصادفات کوچک و بزرگ، سرقت مرسولات از خورجین و متأسفانه مشکلات خرابی های وسایل نقلیه، از جمله دردسرهای دیگری ست که نامه رسان ها، طی ساعات کاری با آنها دست به گریبان هستند.
موتورسیکلت های عمدتا بی کیفیتی که به طور اقساطی در اختیار نامه رسان ها قرار گرفته و یا گوشی های هوشمند شخصی که در خدمت شغل شان می باشد، همیشه در معرض خرابی و از بین رفتن هستند و این یعنی تحمیل هزینه های همیشگی و بی پایان. هزینه های تماس تلفنی ضروری که با مشتریان در طی روز چندین و چند بار صورت می گیرد هم به عهده خودشان است!
«کرونا» که در این دو سال اخیر تمام کشور و دنیا را درگیر کرده، خود باعث بروز خسارات و گرفتاری های فراوانی برای مأمورین راکب شرکت پست شده است. ارتباط مستقیم و خانه به خانه نامه رسانه ها با تعداد حدود 100 نفر از همشهریان در طی تنها یک روز و رو در رو شدن با افراد گوناگون جامعه، سلامت آنها را بیشتر در معرض خطر قرار داده و آمار ابتلای و درگیری با ویروس کرونا را بالا برده است. چنانچه تعدادی از عاملین توزیع در این مدت، متأسفانه جان خود را بر اثر ابتلا به این بیماری منحوس از دست داده اند.
موضوع مهم دیگر بحث اقتصادی و درآمدی نامه رسانان است که با یک بررسی ساده از طریق ارگان های زیر مجموعه وزارت ارتباطات (از جمله مخابرات، پست بانک، فناوری و زیرساخت) مبرهن می شود، موضوع کسری دریافتی های این رسته در مقایسه با سایر ارگان ها، حتی بدون در نظر گرفتن سختی کار آنهاست. سطح دریافتی ها و حقوق کارکنان عامل توزیع، در قیاس با دیگر همکاران وابسته شان در همان وزارتخانه و شرکت پست، بسیار کمتر می باشد.
و اما مشکل دیگر، اعلام حقوق موزعین با برنامه ای به نام PFP بود که با اجرای آن به طور مثال مرسولات دانه ای 700 تومان و بسته ها دانه ای 1400 تومان پرداخت می شود. این برنامه با حذف پرداخت هایی همچون اضافه کار، حق انکسار، هزینه موبایل و چند آیتم دیگر صورت گرفت. همچنانکه که ایشان در ردیف «کارشناس شغلی» هم قرار نگرفته و حتی گاها حق خارج شدن از این کار، بعد از 15 سال سختی را هم ندارند و فقط در صورت ارائه نامه کمیسیون پزشکی می توانند از مزایای تغییر محل کار بهره ببرند.
سوال اینجاست که چرا عاملین توزیع و نامه رسان های موتورسوار، بعد از سال ها کار سخت و در معرض قرار گرفتن انواع خطرات جاده ای و بیماری ها و مشکلات گوناگون، باید 30 سال تمام برروی موتورسیکلت باشند و مصوبه ای وجود ندارد که ایشان جایگزین نیروهای بازنشسته همان اداره خود شوند؟!
چه خوب می شد اگر مسئولین شرکت پست و وزارتخانه تابعه، حداقل به بهانه «روز جهانی پست»، پاسخی درخور و راهکاری منطقی برای کاهش سختی ها و ملامت های این قشر خدوم و بی ادعا داشته باشند.

رسول انصاری منش