رسانه مطالبه گر حقوق مردم باشد

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس ‌جمهوری، شنبه یکم اردیبهشت ماه 1397، در نشست هم‌ اندیشی مدیران دولت به سخنانی اشاره کرد که یکی از محورهای اصلی آن لزوم توجه مسوولان در عرصه های مختلف به اظهار نظر و نقد مردم بود.
وی در بخش هایی از این سخنان بر اهمیت وجود فضای لازم جهت آگاهی ونظارت مردم در امور مختلف تاکید کرد و با اشاره به اینکه بعضی ها از اینکه مردم اطلاعات داشته باشند بدشان می آید، گفت: می ‌گویند مردم اطلاعات نداشته باشند تا شب راحت بخوابند،‌ بله مردم راحت بخوابند اما اطلاعات داشته باشند.
دکتر روحانی با اشاره به تدوین منشور حقوق شهروندی خاطرنشان کرد: حقوق شهروندی را تدوین و اعلام کردیم مبنای حقوق شهروندی اطلاع مردم از حق نظارت است، مردم باید انتقاد کنند. از ما انتقاد کنید؛ چرا که ما دل‌ نازک و زودرنج نیستیم و برای یک انتقاد آسمان و زمین را به هم نمی ‌بافیم.
رییس دولت همچنین اظهار کرد: از رییس ‌جمهوری انتقاد کنید؛ انتقاد کردن جزو حقوق شهروندی است. ما باید فضا را برای اطلاع مردم و برای اظهارنظر مردم فراهم کنیم، این وظیفه ماست.
اظهارات دکتر روحانی از باور دولت به وجود فضای نقد در جامعه و ارتقای سازوکارهای لازم برای اطلاع رسانی به مردم در مورد عملکرد مسوولان نشان دارد که از جمله مهمترین این سازوکارها می توان به رسانه ها اشاره کرد.
پیش تر رهبر معظم انقلاب نیز در جریان مراسم تنفیذ حکم روحانی به عنوان رییس دولت دوازدهم، بر اهمیت شنیدن نظرات مخالف، آشفته نشدن از شنیدن این نظرات و انتقادپذیر بودن مسوولان تاکید کردند.
ایشان فرمودند: «به میان مردم بروید، از مردم بشنوید، گزارش هایی که به ما می رسد، هر چند این گزارش ها صادقانه باشد، خیلی تفاوت می ‌کند با آنچه که با به میان مردم رفتن انسان مشاهده می ‌کند.»

** رسانه؛ ابزار اطلاع رسانی و نقد
با توجه به سخنان رییس جمهوری درباره اهمیت نظارت مردم بر عملکرد مسوولان، این پرسش پیش می آید که که نقد و مطالبه گری مردم از مسوولان چگونه و در چه بسترهایی امکان پذیر است. بی شک رسانه از مهمترین ابزارهایی است که اگر فضای لازم برای ارایه کارکرد واقعی آن فراهم باشد؛ بستری مناسب برای نقد روندهای موجود و پیگیری مطالبات عمومی خواهد بود.
رسانه به عنوان رکن چهارم دموکراسی، ابزاری است که با آگاهی از خواست عمومی جامعه و به مثابه یک پل ارتباطی، مطالبات مردم را به مسوولان انتقال دهد؛ بی تردید اگر رسانه کارکرد های واقعی خود را حفظ کند، نقشی مهم و تاثیرگذار در آگاه سازی جامعه، نظارت بر عملکرد دستگاه های مختلف و مطالبه گری در جهت منافع ملی خواهد داشت.
این کارکردها فقط مختص رسانه هایی از جمله صدا و سیما، خبرگزاری ها و مطبوعات نیست، بلکه از کارکردهای ذاتی فضای مجازی نیز به شمار می رود. امروزه فضای مجازی در کنار دیگر رسانه ها، ابزاری است که بر شفافیت، آگاهی جامعه و سطح مطالبه گری مردم از مسوولان می افزاید؛ از این رو بسیاری از مسوولان از جمله رییس جمهوری بر اهمیت وجود فضای مجازی تاکید دارند.

**ضرورت عملکرد شفاف رسانه ای
«محمود مختاریان» روزنامه نگار و استاد ارتباطات، رسانه را ابزاری لازم جهت نظارت مردم بر کار مسوولان و اظهارنظر جامعه در امور مختلف می داند.
وی در گفت وگو با گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا با اشاره به تاثیرگذاری رسانه ها بر شرایط عمومی جامعه گفت: رسانه ای که تولید فکر کند می تواند تاثیرگذار باشد. اگرچه ظرف پنج سال گذشته به دلیل گسترش شبکه های مجازی دشواری هایی برای رسانه های سنتی ایجاد شد، اما با این وجود اگر رسانه های سنتی به رسالت های حرفه ای خود از جمله نقادی به درستی عمل کنند، هنوز هم می توانند در جهت هدایت افکار عمومی و اصلاح امور مختلف تاثیرگذار باشند.
مختاریان با تاکید بر اینکه رسانه قدرتمند بر قدرت ملی یک کشور می افزاید، اظهار داشت: رهبر انقلاب بارها بر اهمیت عنصر نقد در رسانه ها تاکید داشته اند، زیرا اگر نقد صحیح رسانه ای در یک جامعه وجود داشته باشد و افراد مسوول در هر نهاد یا سازمانی بدانند که عملکردشان مورد ارزیابی قرار می گیرد، کمتر شاهد فساد خواهیم بود.
به باور مختاریان مرور عملکردهای مسوولان و سازمان های مختلف هم قدرت تعامل را در جامعه بالا می برد و هم به پالایش جامعه کمک خواهد کرد.

** رسانه؛ اهرم پاسخگویی ملت
«مهدی منتظرقائم» عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، ضرورت عملکرد حرفه ای رسانه ها در رصد چالش های جامعه و انتقال آن ها به مسوولان را یادآور شد و گفت: رسانه دارای مسوولیت است و باید در خدمت خواست ملت و مطالبه گر منافع ملی باشد.
منتظرقائم با اشاره به اینکه در برخی دولت ها مسوولان پس از مدتی از شعار و ایده های خود مبنی بر شنیدن حرف و خواست ملت فاصله می گیرند و کمتر پاسخگوی رسانه ها می شوند، افزود: در برخی دولت های گذشته این مساله را شاهد بوده ایم به طوری که آن ها با شعارهای مردمی روی کار آمدند و پس از مدتی از مردم فاصله گرفتند؛ آن ها با ترجیح منافع اطرافیان خود بر منافع ملی از شنیدن مطالبات عمومی سر باز زدند.
به گفته منتظرقائم، اگر رسانه به عنوان واحد امر به معروف و نهی از منکر در نظر گرفته شود، نقاط ضعف و قوت مسوولان را بدون در نظر گرفتن منافع فصلی، گروهی و جناحی به آن ها گوشزد خواهد کرد. آن زمان مسوولان نیز توجه بیشتری به رسانه ها و پیشنهادهای آنها به عنوان مطالبه گران خواست مردم خواهند داشت.
کوتاه سخن آنکه، نقد مسوولان و نظارت بر عملکرد آنان بخشی از حقوق شهروندی به شمار می رود. مردم اما در صورتی ناظر و منتقد عملکرد مسوولان و مطالبه گر خواهند بود که دسترسی آنان به منابع اطلاعاتی و خبری محدود نباشد. این امر زمانی محقق خواهد بود که رسانه های مختلف از رسانه های سنتی گرفته تا رسانه های دیجیتال و مجازی کارکرد های واقعی خود را داشته باشند و جامعه از میان انبوهی از اخبار و اطلاعات به آنچه حقیقت است دست یابد.
اگر رسانه ها به دور از هرگونه غرض ورزی سیاسی و انگیزه های فردی و گروهی چالش های جامعه را رصد کنند و به مطالبه گری از مسوولان و متولیان در نهادهای مختلف بپردازد، بی شک بسیاری از مشکلات اجتماعی رفع می شود؛ تحقق این مهم که همزمان نیازمند ارتقای عملکرد حرفه ای رسانه و پاسخگو بودن مسوولان است، در بلندمدت تاثیری جدی در پالایش سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه خوهد داشت.